„Сага за Олаф Светиот“ се смета за скапоцен камен меѓу сагите за норвешките кралеви, напишана за кралот Олаф II од Норвешка, односно Олаф Харалдсон, подоцна прогласен за светец и патрон на Норвешка. Олаф Харалдсон (околу 995 ― 29 јули 1030 година) бил крал на Норвешка од 1015 година до 1028 година. Тој бил син на Харалд Гренске и Аста Гудбрандсдотир. Една година по неговото загинување во битката кај Стиклестад тој е прогласен за светец, а неговите останки се зачувани во црквата Св. Климент во Нидарос (Трондхејм). Олаф Харалдсон бил жесток во воведувањето на христијанството меѓу викинзите, а во 1164 година бил и официјално канонизиран од страна на папата Александар III, со што станал универзално признат светец на римокатоличката црква. „Сага за Олаф Светиот“ е напишана во 1225 година од исландскиот автор Снори Стурлусон, кој за пишувањето на оваа сага ја искористил сагата напишана од исландскиот свештеник Стирмир Карасон, од која денес се останати само по некои фрагменти, како и усните легенди за кралот Олаф. Како што е и обичај во сагите, и оваа сага содржи бројни цитати од епските песни на скалдите, поети што имале за задача да ја бележат историјата во облик на литература, па така на некој начин ја потврдуваат и веродостојноста на настаните опишани во сагите.
Оливера Ќорвезироска – Престапни години
400,00 денСекој ден од годината е нечиј роденден, именден, празник, Светски ден на „ова или она“. Роденденот на волуменозниот, минуциозно осмислен и (до збор) виртуозно изведен прозен проект на Оливера Ќорвезироска, книгата едноставно наречена Престапни години, е вистински празник за современата македонска микрофикција. Овој „прозен календар“ на Ќорвезироска е вистински читателски деликатес (и во квантитативна и во квалитативна смисла). Пред нас се 366 вибрантни, луцидни и вдахновени куси прози, микрофикции, кои осцилираат меѓу кус расказ, дневнички запис, микроесеј, цртичка, прозен медалјон, прозен фрагмент… Оливера Ќорвезироска е авторка која и во прозните и во книжевно-критичките остварувања му посветува речиси опсесивно (во најубава смисла) внимание на јазикот и како основна алатка на создавањето уметнички светови, но и како нешто што е постојано живо, свето и слоевито. Затоа, еден вид главен јунак во овие куси приказни е токму јазикот (и економијата на јазичниот израз). Во само неколку реченици покрај рефлексиите за проникнувањата меѓу животот и уметноста, еден вид лајтмотив на ракописот е проникнувањето на личната приказна и премрежјата на нашево време. Притоа, формулата и структурата на Престапни години е едноставна: по една куса проза за секој ден од календарот на една престапна година. И во престапните и во „обичните” години, пред нас е книга што секој ден од годината може да ни го претвори во Светски ден на читателските наслади.
Владимир Мартиновски
